Niken là một kim loại nặng có nhiều ứng dụng trong ngành công nghiệp, đặc biệt là trong quá trình xi mạ. Tuy nhiên, nước thải chứa niken nếu không được xử lý đúng cách có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người. Việc xử lý nước thải chứa niken không chỉ giúp bảo vệ nguồn nước mà còn đảm bảo tuân thủ các quy định về môi trường.
Các nguồn phát sinh nước thải chứa niken
Nguồn phát sinh nước thải chứa niken chủ yếu đến từ hai nguồn sau:
- Nước thải từ quá trình mạ kim loại: Trong ngành công nghiệp xi mạ, nước thải thường chứa ít tạp chất hữu cơ nhưng lại có nồng độ cao các kim loại nặng như Đồng (Cu), Kẽm (Zn), Crom (Cr), và Niken (Ni). Nước thải này thường là dung dịch đặc từ bể nhúng hoặc bể ngâm.
- Nước thải từ quá trình làm sạch bề mặt kim loại: Trong quá trình làm sạch bề mặt chi tiết, dầu mỡ từ quá trình bảo dưỡng và đánh bóng cơ học bám trên bề mặt kim loại. Phương pháp làm sạch thường sử dụng dung môi tẩy rửa hoặc quá trình tẩy rửa điện hóa, gây ra lượng lớn nước thải. Tuy nhiên, nồng độ chất ô nhiễm trong nước thải này thường nhỏ, chủ yếu là axit, kiềm và dung dịch12.
Như vậy, việc xử lý nước thải chứa niken là cần thiết để đảm bảo bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
Đặc điểm của Nước thải Chứa Niken
Nước thải chứa niken rất độc hại, và niken tích tụ trong hệ thống nước một thời gian dài sẽ ăn mòn hệ thống. Hàm lượng niken trong nước thải vượt ngưỡng cho phép có thể gây đe dọa đến môi trường, gây bệnh cho động, thực vật và biến đổi hệ sinh thái. Nếu không được xử lý kịp thời, nước thải này có thể chảy ra nguồn tiếp nhận, ngấm vào nguồn nước ngầm và nước mặt, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và sức khỏe con người. Do đó, tại những nơi có phát sinh nước thải xi mạ chứa niken, cần phải áp dụng các biện pháp xử lý để đảm bảo an toàn cho nguồn tiếp nhận.
Nước thải chứa niken thường đi kèm với nhiều chất ô nhiễm khác như:
- Chất ô nhiễm độc hại: cyanide (CN–), crom (Cr6+), fluoride (F–).
- Chất ô nhiễm làm thay đổi độ pH: các dòng axit và kiềm.
- Chất ô nhiễm hữu cơ: dầu mỡ, EDTA, và các hợp chất hữu cơ khác.
Xử lý nước thải chứa Niken
Niken là một kim loại nặng xuất hiện phổ biến trong nước thải từ ngành công nghiệp xi mạ. Trong quá trình này, có ba loại nước thải chứa niken chính:
- Nước thải từ quá trình mạ: Mặc dù lưu lượng nước thải này thường nhỏ, nhưng nó chứa nồng độ chất ô nhiễm rất cao. Đây thường là dung dịch đặc từ các bể nhúng hoặc ngâm.
- Nước thải từ quá trình làm sạch bề mặt: Lưu lượng nước thải này lớn hơn nhưng nồng độ niken lại thấp hơn. Nó chủ yếu chứa các muối kim loại, dầu mỡ và xà phòng.
- Tích tụ niken trong hệ thống thoát nước: Theo thời gian, niken có thể tích tụ trong hệ thống thoát nước, gây ăn mòn và thiệt hại kinh tế cũng như ảnh hưởng xấu đến môi trường tự nhiên.
Tất cả các loại nước thải chứa niken đều rất độc hại đối với sinh vật và sức khỏe con người. Nồng độ niken vượt mức cho phép có thể gây ra các bệnh cho sinh vật và làm ô nhiễm môi trường nước, dẫn đến biến đổi hệ sinh thái.
Nếu không được xử lý kịp thời, nước thải này có thể thẩm thấu vào nguồn nước sinh hoạt và nuôi trồng, ảnh hưởng xấu đến cây trồng và gây ra các bệnh nguy hiểm như bệnh tiêu hoá, bệnh da liễu và ung thư khi tiếp xúc với con người.
Việc xử lý niken trong nước thải là rất cần thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Sau khi được xử lý, nước thải phải đạt tiêu chuẩn cho phép trước khi thải ra môi trường.
Quy trình xử lý niken trong nước thải
Niken trong nước thải là một vấn đề quan trọng cần được xử lý một cách hiệu quả để đảm bảo bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.
Trước khi bắt đầu quá trình xử lý, cần chuẩn bị đầy đủ các thiết bị và hệ thống xử lý như bể lắng cát, bể điều hòa, và hệ thống keo tụ tạo bông. Dưới đây là quy trình xử lý niken trong nước thải:
Giai đoạn 1: Lọc thô và ổn định nước thải
- Lọc sơ bộ: Dòng nước thải chứa niken được dẫn qua song chắn rác để loại bỏ các tạp chất thô.
- Bể lắng cát: Nước thải sau khi lọc sơ bộ sẽ được dẫn qua bể lắng cát để loại bỏ các hạt cát và tạp chất có kích thước lớn.
- Bể điều hòa: Nước thải sau đó được ổn định lưu lượng và nồng độ trong bể điều hòa trước khi tiến hành xử lý tiếp theo.
Giai đoạn 2: Tách Niken khỏi Nước thải
- Bể keo tụ – tạo bông: Nước thải được đưa vào bể keo tụ để các ion niken kết tủa thành bông cặn dưới tác dụng của hóa chất.
- Bể lắng: Các bông cặn chứa niken sẽ lắng xuống đáy bể và tách khỏi phần nước trong.
Giai đoạn 3: Xử lý và Xả nước thải đạt chuẩn ra môi trường
- Điều hòa độ pH: Phần nước trong sau khi tách niken sẽ được điều chỉnh độ pH để đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường.
- Xử lý bùn cặn: Bùn cặn chứa niken được thu gom và xử lý theo quy định để tránh tái ô nhiễm.
Quản lý và giám sát hiệu quả
Bên cạnh việc áp dụng các giải pháp và công nghệ tiên tiến, việc quản lý và giám sát hiệu quả quá trình xử lý nước thải chứa Niken cũng đóng vai trò quan trọng:
- Lập kế hoạch và quy trình xử lý rõ ràng: Xác định các bước xử lý, hóa chất sử dụng, lưu lượng nước thải,…
- Theo dõi và giám sát chất lượng nước thải: Định kỳ lấy mẫu nước thải phân tích để đánh giá hiệu quả xử lý.
- Bảo trì và bảo dưỡng hệ thống: Thực hiện bảo trì định kỳ để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả.
- Nâng cao nhận thức của cán bộ, công nhân: Đào tạo và tập huấn cho cán bộ, công nhân về kiến thức xử lý nước thải chứa Niken.
Xem thêm: [Chia sẻ] 2 Phương pháp xử lý nước thải chứa photpho hiệu quả
Kết luận
Xử lý nước thải chứa Niken là trách nhiệm của mỗi doanh nghiệp và tổ chức. Việc áp dụng các giải pháp và công nghệ tiên tiến, kết hợp với quản lý và giám sát hiệu quả sẽ góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Hãy chung tay hành động để “lá phổi xanh” của chúng ta luôn khỏe mạnh!