Áp dụng quy định mới về quản lý chất thải tại một số địa phương

Vấn đề quản lý chất thải tại các địa phương đang trở thành một trong những trọng tâm hàng đầu của chính sách bảo vệ môi trường Việt Nam. Đặc biệt, việc áp dụng các quy định mới về quản lý chất thải không chỉ nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn hướng tới việc nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng.

Nguyên nhân dẫn đến việc ban hành quy định mới

Tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước, không khí và đất do chất thải gây ra, đã tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Việc thiếu ý thức của người dân, cơ sở hạ tầng xử lý chất thải lạc hậu và quy định pháp luật chưa hoàn thiện là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, Chính phủ đã ban hành các quy định mới nhằm tăng cường quản lý chất thải, hướng tới một nền kinh tế tuần hoàn.

Giới Thiệu Các Quy Định Chính Về Quản Lý Chất Thải

Bắt đầu từ ngày 15/2/2024, các hộ gia đình sẽ phải thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn thành 5 nhóm khác nhau, theo quy định trong Quyết định số 04/2024/QĐ-UBND về quản lý chất thải rắn sinh hoạt cấp địa phương vừa được ban hành.

• Nhóm chất thải có khả năng tái sử dụng và tái chế: Bao gồm các loại giấy bỏ đi (như sách vở, thùng carton), nhựa thải (như các vật dụng nhựa dùng một lần), kim loại cũ (xoong, nồi), và cao su (săm lốp cũ).
• Nhóm chất thải thực phẩm: Gồm các loại thức ăn thừa, vỏ trái cây, rau củ, bã trà, và các chất hữu cơ khác tương tự.
• Nhóm chất thải cồng kềnh: Bao gồm các vật dụng gia đình có kích thước lớn như tủ, giường, nệm, và bàn ghế cũ.
• Nhóm chất thải nguy hại từ sinh hoạt: Bao gồm pin, bình xịt côn trùng, bóng đèn huỳnh quang, các thiết bị điện tử cũ, và thuốc hết hạn sử dụng.
• Nhóm chất thải rắn sinh hoạt khác: Gồm các chất thải sinh hoạt không thuộc các nhóm trên. Tại khu vực đô thị, chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác cần được đặt đúng chỗ, đảm bảo cho quá trình thu gom diễn ra thuận lợi từ 19h đến 22h theo lịch của chính quyền địa phương. Khu vực nông thôn sẽ có kế hoạch cụ thể do UBND cấp xã quản lý và thực hiện.

Các quy định mới về quản lý chất thải

Phân loại chất thải: Các quy định mới yêu cầu phân loại chất thải tại nguồn, bao gồm chất thải rắn, chất thải nguy hại, chất thải sinh hoạt, chất thải công nghiệp, và chất thải y tế. Việc phân loại này giúp tối ưu hóa quá trình thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải.

Thu gom và vận chuyển: Quy trình thu gom và vận chuyển chất thải được quy định chặt chẽ, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Các phương tiện vận chuyển phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh môi trường, đồng thời phải có hệ thống giám sát để kiểm soát quá trình vận chuyển.

Xử lý và tái chế: Các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến như đốt rác phát điện, xử lý sinh học, và tái chế được khuyến khích áp dụng. Các phương pháp tái chế chất thải nhựa, chất thải hữu cơ và chất thải điện tử giúp giảm thiểu lượng chất thải phát sinh và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Áp dụng quy định mới tại các địa phương điển hình

Hải Phòng:

Năm 2024, TP. Hải Phòng sẽ áp dụng các quy định mới về quản lý chất thải rắn với cách tiếp cận xem chất thải là nguồn tài nguyên. Theo quy định, việc phân loại và lưu trữ chất thải rắn sinh hoạt phải tuân thủ quy định về bao bì hoặc thiết bị lưu giữ riêng biệt tại nguồn. Các thiết bị này cần có dấu hiệu nhận biết rõ ràng, phân chia thành các loại chất thải khác nhau theo quy định của pháp luật hiện hành.

Tại các khu vực công cộng như công viên, khu vui chơi, chợ và nhà ga, các thùng chứa chất thải rắn sinh hoạt phải được dán nhãn phân loại theo ba nhóm: chất thải có thể tái chế, chất thải thực phẩm và chất thải sinh hoạt khác. Để giúp người dân phân loại dễ dàng hơn, khuyến khích bổ sung thêm chữ hoặc hình ảnh minh họa về các loại chất thải thuộc từng nhóm. Thiết bị lưu chứa phải có kích thước phù hợp để đảm bảo vệ sinh môi trường và không làm ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị.

Ngoài ra, UBND cấp huyện sẽ chịu trách nhiệm xác định vị trí lắp đặt các thiết bị lưu chứa tại các khu vực công cộng, đảm bảo thuận tiện cho công tác thu gom. Các cá nhân, tổ chức có trách nhiệm thu gom, vận chuyển chất thải phát sinh trên đất của mình trong vòng 36 giờ kể từ khi có yêu cầu từ chính quyền địa phương. Chất thải rắn xây dựng sẽ được vận chuyển đến các khu tái chế hoặc xử lý tùy thuộc vào đặc tính của chúng, trong đó thành phố khuyến khích ưu tiên tái chế và sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường. Đặc biệt, từ sau năm 2025, Hải Phòng sẽ ngừng sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy tại các trung tâm thương mại và siêu thị.

Kiên Giang:

Tỉnh Kiên Giang cũng đã ban hành quy định mới về quản lý chất thải y tế nguy hại, áp dụng từ ngày 20/2/2024. Quy định này áp dụng cho tất cả các cơ sở y tế, bao gồm bệnh viện, cơ sở y tế dự phòng, cơ sở đào tạo và nghiên cứu y tế. Các cơ sở y tế có thể tự xử lý hoặc thu hồi năng lượng từ chất thải y tế nguy hại, nhưng phải tuân thủ các quy định về công nghệ và kỹ thuật hiện hành. Việc xử lý chất thải y tế nguy hại sẽ tập trung tại các lò đốt chất thải y tế Plasma ở xã Vĩnh Hòa Hiệp, huyện Châu Thành.

Ngoài ra, các cụm cơ sở y tế trong tỉnh sẽ được phân công xử lý chất thải cho các khu vực cụ thể. Ví dụ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang sẽ thu gom và xử lý chất thải cho các cơ sở y tế ở TP. Rạch Giá và các huyện lân cận. Trung tâm Y tế TP. Phú Quốc sẽ chịu trách nhiệm xử lý chất thải cho các cơ sở y tế trên đảo. Nếu các cơ sở xử lý chất thải y tế gặp sự cố hoặc không đáp ứng yêu cầu, chất thải sẽ được vận chuyển về cơ sở xử lý tập trung.

Những cơ sở y tế thuộc các xã đảo như Hòn Tre, Lại Sơn, Nam Du, và Tiên Hải cũng sẽ thực hiện xử lý chất thải tại chỗ, với điều kiện phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn về môi trường theo quy định.

Những thách thức và cơ hội trong triển khai quy định mới

Mặc dù các quy định mới mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc thực thi cũng đặt ra không ít thách thức. Khó khăn lớn nhất là làm sao để nâng cao ý thức của người dân trong việc phân loại chất thải tại nguồn. Ngoài ra, công tác thu gom và xử lý chất thải tại các khu vực đông dân cư cũng gặp nhiều trở ngại, đặc biệt trong việc tránh tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội lớn để phát triển công nghệ xanh và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Các địa phương có thể tận dụng các ưu đãi từ chính phủ để phát triển các dự án tái chế và xử lý chất thải hiện đại, góp phần vào việc xây dựng môi trường sống xanh và bền vững.

Xem thêm: [Chia sẻ] 4 Cách quản lý chất thải y tế hiệu quả hiện nay

Kết Luận

Việc áp dụng các quy định mới về quản lý chất thải tại các địa phương là bước đi quan trọng trong hành trình bảo vệ môi trường Việt Nam. Sự đồng bộ trong chính sách, cùng với nỗ lực từ các cấp chính quyền và người dân, sẽ giúp chúng ta giảm thiểu được các tác động tiêu cực từ chất thải, hướng tới một tương lai xanh hơn và bền vững hơn.