Rác thải thời trang là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách giải quyết

Dòng sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thời trang như quần áo, túi xách, phụ kiện ngày càng phổ biến, dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng của các bãi rác thải thời trang trên toàn cầu. Đây là một vấn đề lớn đối với cộng đồng khi những hệ lụy mà nó gây ra trở nên ngày càng nghiêm trọng. Hãy cùng Môi Trường DCI khám phá chi tiết hơn về vấn đề rác thải thời trang, Nguyên nhân hậu quả và cách giải quyết phù hợp qua bài viết dưới đây!

Rác thải thời trang là gì?

Rác thải thời trang (Fashion Waste) là thuật ngữ ám chỉ các sản phẩm và nguyên vật liệu liên quan đến ngành thời trang đã không còn sử dụng được hoặc không còn giá trị trên thị trường. Với tốc độ phát triển nhanh chóng và sự thay đổi liên tục của ngành này, rác thải thời trang đã trở thành một thách thức lớn mà nhiều quốc gia phải đối mặt trong việc tìm giải pháp xử lý.

Rác thải thời trang phổ biến bao gồm quần áo, giày dép, túi xách, phụ kiện,… bị hư hỏng hoặc các vật liệu dư thừa như vải, da, nhựa, kim loại,… từ quá trình sản xuất. Khi những sản phẩm và vật liệu này bị thải bỏ, chúng được coi là rác thải công nghiệp, và có nguy cơ gây hại đến môi trường.

Nguyên nhân tạo ra rác thải quần áo

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng rác thải quần áo, giày dép,… ngày một tăng cao. Trong đó, nổi bật nhất có thể kể đến như:

Xu hướng tiêu dùng quá mức và thay đổi quá nhanh trong lĩnh vực thời trang

Việc dễ dàng tiếp cận quần áo, giày dép và phụ kiện thời trang khiến người tiêu dùng có xu hướng liên tục mua sắm và thay mới. Đặc biệt, sự phát triển của mô hình thời trang nhanh đã thúc đẩy sản xuất hàng loạt với giá thành rẻ, tạo điều kiện cho việc tiêu dùng quá mức. Hệ quả là lượng đồ cũ, đồ không còn sử dụng tăng cao, dẫn đến sự gia tăng của rác thải thời trang.

Ngoài ra, sự sáng tạo và cập nhật liên tục các xu hướng mới được xem như yếu tố đặc trưng của ngành thời trang. Khi một xu hướng mới xuất hiện, các sản phẩm theo phong cách cũ nhanh chóng trở nên lỗi thời và bị loại bỏ, trở thành “rác thải thời trang”. Bên cạnh đó, người tiêu dùng muốn theo kịp những xu hướng mới cũng thường mua sắm nhiều, góp phần làm tăng số lượng quần áo bị thải ra.

Các chương trình quảng cáo PR khuyến khích tiêu dùng không bền vững

Công nghệ 4.0 đã mở ra cơ hội tiếp cận các nền tảng trực tuyến một cách dễ dàng, nơi tràn ngập những quảng cáo và chiến lược tiếp thị cuốn hút về sản phẩm thời trang. Điều này khiến người dùng không ít thì nhiều bị ảnh hưởng, dẫn đến xu hướng mua sắm ngẫu hứng theo cảm xúc nhất thời. Chính yếu tố này đang góp phần quan trọng vào sự gia tăng đáng kể của các bãi rác thời trang trên toàn cầu.

Thiếu thông tin và nhận thức của người mua hàng

Nhiều người tiêu dùng mải mê chạy theo các xu hướng thời trang mà không nhận thức được hậu quả, dẫn đến việc gia tăng rác thải từ ngành này. Điều này càng nghiêm trọng hơn khi họ mua phải các sản phẩm làm từ nguyên liệu không an toàn do thiếu thông tin. Những sản phẩm này có thể tạo ra rác thải khó tái chế và gây hại nghiêm trọng cho môi trường cũng như sức khỏe con người.

Hậu quả của rác thải thời trang là gì?

 

Rác thải từ quần áo và các sản phẩm, vật liệu không còn giá trị sử dụng trong ngành thời trang đã trở thành một vấn đề đáng báo động, do những hậu quả nghiêm trọng mà chúng gây ra. Chẳng hạn như:

Ô nhiễm môi trường

Trong quá trình sản xuất quần áo, từ việc trồng nguyên liệu, chế biến, đến gia công và in ấn, một lượng nước lớn cùng các hóa chất độc hại đã được sử dụng. Các hóa chất này rất khó phân hủy trong tự nhiên và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là nguồn nước. Ngoài ra, ở nhiều nơi, phương pháp đốt rác thải vẫn được áp dụng, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh khí thải độc hại, góp phần gây ô nhiễm không khí.

Tiêu tốn tài nguyên và năng lượng đáng kể

Ngành công nghiệp thời trang tiêu tốn một lượng lớn tài nguyên và năng lượng tự nhiên. Việc sử dụng quần áo chỉ trong thời gian ngắn và sau đó bỏ đi là một hành vi lãng phí mà người tiêu dùng cần phải nhận thức và thay đổi.

Mâu thuẫn với mục tiêu phát triển bền vững

Sản xuất trong lĩnh vực thời trang yêu cầu nhiều tài nguyên và năng lượng nhưng lại có tuổi thọ ngắn, đặc biệt là đối với thời trang nhanh. Hơn nữa, việc xử lý rác thải từ ngành thời trang thường phức tạp và cần nhiều nguồn lực, điều này trái ngược với mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế, vốn nhắm đến việc tối ưu hóa tài nguyên và duy trì lâu dài.

Thực trạng ô nhiễm môi trường do rác thải thời trang nhanh

Ô nhiễm môi trường do rác thải từ ngành công nghiệp thời trang nhanh đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng trên toàn thế giới. Cụ thể:

Tình hình rác thải thời trang đang gia tăng đáng lo ngại

Với sự bùng nổ của ngành công nghiệp thời trang, đặc biệt là thời trang nhanh, mỗi năm có đến hơn 100 tỷ món đồ được sản xuất toàn cầu. Trong số đó, hơn 92 tỷ món đồ bị loại bỏ do không còn nhu cầu sử dụng. Cảnh các thùng rác không chỉ đầy những loại rác sinh hoạt thông thường mà còn chứa đầy quần áo cũ đã trở nên quen thuộc ở nhiều nơi, kể cả Việt Nam. Để nâng cao hiệu quả thu gom rác thải thời trang, việc sử dụng các thùng rác có dung tích lớn như thùng 240 lít hay thùng 660 lít là một giải pháp hợp lý.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là tỷ lệ tái chế rác thải quần áo rất thấp, chỉ đạt khoảng 10%. Phần lớn rác thải còn lại vẫn được xử lý bằng các phương pháp truyền thống như chôn lấp, đốt hoặc thải ra môi trường, gây tác động tiêu cực.

Những con số này cho thấy bức tranh về sự gia tăng của các bãi rác thời trang khổng lồ. Việc tìm kiếm các giải pháp giảm thiểu và xử lý hiệu quả loại rác này là một thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp và nỗ lực không nhỏ từ các quốc gia trên toàn cầu.

Ô nhiễm vi sợi nghiêm trọng

Quần áo thời trang làm từ sợi nhân tạo gặp khó khăn trong việc xử lý và phân hủy, dẫn đến tình trạng ô nhiễm vi sợi nghiêm trọng khi chúng thải ra môi trường. Thực tế, vấn đề này đang gia tăng, đặc biệt ở khu vực nam bán cầu, nơi lượng rác thải thời trang vượt xa phần còn lại của thế giới.

Quần áo cũ từ châu Âu, châu Mỹ và châu Á được gửi đến các nước Đông Phi để tái chế, nhưng tình trạng đã đến mức tồi tệ đến nỗi nhiều đồ vật chỉ có thể bị vứt bỏ. Tại Kenya, khoảng 30 – 40% quần áo nhập khẩu cuối cùng đều kết thúc tại các bãi rác. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến các quốc gia này trở thành những bãi rác thời trang lớn nhất thế giới, đối mặt với vấn nạn ô nhiễm vi sợi đáng lo ngại.

Giải pháp đối phó với tình trạng rác thải thời trang

Rác thải thời trang tiếp tục gia tăng và trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với môi trường, sức khỏe cộng đồng và các mục tiêu phát triển bền vững. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần áp dụng các biện pháp quyết liệt và hiệu quả. Cụ thể:

Khuyến khích phát triển công nghiệp thời trang thân thiện với môi trường

Các nhà sản xuất và thương hiệu thời trang nên xem xét việc áp dụng các tiêu chuẩn về chất liệu thân thiện với môi trường và quy trình sản xuất tiết kiệm năng lượng. Điều này sẽ giảm bớt áp lực lên việc xử lý rác thải thời trang và giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Tuyên truyền tiêu dùng bền vững

Tổ chức các chiến dịch truyền thông và hội thảo về rác thải thời trang có thể nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của việc tiêu dùng không bền vững. Khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm thời trang chất lượng, được làm từ chất liệu hữu cơ và có khả năng tái chế, thay vì những sản phẩm nhanh hỏng và kém chất lượng. Điều này có thể giảm sức mua và ngăn chặn sự gia tăng rác thải thời trang trong tương lai.

Tích cực tái chế và chuyển giao

Công nghệ tái chế và chương trình chuyển giao đang trở thành các giải pháp quan trọng để giảm thiểu rác thải thời trang. Các doanh nghiệp và cá nhân nên hợp tác với các tổ chức và cộng đồng để phát triển các chương trình tái chế, nhằm tái sử dụng và chuyển giao các sản phẩm thời trang không còn sử dụng. Điều này không chỉ kéo dài vòng đời của sản phẩm mà còn giúp giảm lượng rác thải ra môi trường.

Trên đây là một số giải pháp nổi bật nhằm giải quyết vấn đề rác thải thời trang đang gây lo ngại toàn cầu. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn đọc có thêm hiểu biết và cân nhắc điều chỉnh thói quen tiêu dùng để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.