Xử lý nước thải cụm công nghiệp – Giải pháp bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Cụm công nghiệp là nơi tập trung nhiều nhà máy, xí nghiệp sản xuất, kinh doanh, đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất này cũng đi kèm với nguy cơ ô nhiễm môi trường, đặc biệt là do nước thải chưa được xử lý. Nước thải cụm công nghiệp chứa nhiều chất độc hại, nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước, đất đai, không khí và sức khỏe con người. Bài viết sau đây sẽ chia sẻ về thực trạng, công nghệ, giải pháp xử lý nước thải cụm công nghiệp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.

Thực trạng xử lý nước thải cụm công nghiệp

Theo thống kê mới nhất từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho đến cuối tháng 3/2021, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ về cơ sở hạ tầng công nghiệp, với tổng cộng 392 Khu Công nghiệp (KCN) đã được thành lập. Tổng diện tích đất tự nhiên của các KCN này xấp xỉ 119,9 nghìn ha, trong đó có 286 KCN đã chính thức đi vào hoạt động, chiếm tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 85,2 nghìn ha, trong đó diện tích đất công nghiệp là khoảng 57,3 nghìn ha.

Trong khi đó, 106 KCN đang trong quá trình xây dựng cơ bản, với tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 34,7 nghìn ha, và diện tích đất công nghiệp đạt khoảng 18,2 nghìn ha.

Việt Nam ngày nay đang trở thành một trong những trung tâm sản xuất công nghiệp mới ở khu vực châu Á và đang chứng kiến sự gia tăng đáng kể của dự án đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI). Với xu hướng này, việc phát triển hạ tầng cho các KCN và cụm công nghiệp trở nên cực kỳ quan trọng và sôi động. Trong những năm gần đây, Khu Đô Thị Công Nghiệp đã trở thành một trong những xu hướng phát triển quan trọng.

Khái niệm “Giá trị Xanh” và “Phát triển Bền Vững” đã trở thành yếu tố quyết định trong cuộc cạnh tranh giữa các nhà đầu tư hạ tầng, nhằm thu hút khách hàng và tăng cường nguồn thu kinh tế và dịch vụ. Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà đầu tư đều có khả năng tài chính để đầu tư vào hạ tầng “Xanh,” mặc dù họ nhận ra giá trị và lợi ích của nó.

Tình trạng này đã dẫn đến tình trạng nhiều KCN, cụm công nghiệp và nhà máy vẫn chưa đáp ứng được tiêu chuẩn xả thải của Nhà nước. Sự phát triển của các cụm công nghiệp đã tạo ra lượng lớn nước thải công nghiệp, đặc biệt là ở các vùng kinh tế trọng điểm như Bắc Bộ, miền Trung, phía Nam và Đồng bằng sông Cửu Long.

Một số KCN, đặc biệt là ở vùng nông thôn, vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu và thiếu hệ thống xử lý nước thải hiệu quả. Điều này gây ra tình trạng nước thải từ sản xuất và công nghiệp thường được xả trực tiếp ra môi trường, gây ô nhiễm nước và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Các công nghệ xử lý nước thải cụm công nghiệp phổ biến

Ở Việt Nam, đa số các hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp thường sử dụng ba nhóm công nghệ chính sau đây:

Quy định xử lý nước thải cụm công nghiệp

Quy định xử lý nước thải cụm công nghiệp tại Việt Nam được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật sau:

• Nghị định số 80/2014/NĐ-CP ngày 06 tháng 8 năm 2014 của Chính phủ về Thoát nước và xử lý nước thải, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 98/2019/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2019.
• Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định cụ thể về việc thu gom, xử lý nước thải đối với đô thị, khu dân cư tập trung mới; cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp.

Các quy định chung bao gồm:

• Các cụm công nghiệp phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải riêng biệt với hệ thống thoát nước mưa.
• Nước thải sinh hoạt từ tổ chức, hộ gia đình phải được thu gom, đấu nối với hệ thống thu gom, xử lý nước thải.
• Nước thải từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải được xử lý sơ bộ trước khi đấu nối vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị hoặc phải đáp ứng quy định của chính quyền địa phương trước khi thải vào nguồn tiếp nhận.

Ngoài ra, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nằm ngoài khu đô thị, khu dân cư tập trung, không kết nối được vào hệ thống thu gom, xử lý nước thải phải tự thu gom và xử lý nước thải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.

Để đảm bảo tuân thủ các quy định này, các cụm công nghiệp cần thiết lập các hệ thống xử lý nước thải hiệu quả và thực hiện giám sát, quan trắc định kỳ để kiểm soát chất lượng nước thải đầu ra.

Xem thêm: Thành phần, quy định trong thu gom nước thải công nghiệp

Kết luận

Xử lý nước thải cụm công nghiệp là vấn đề quan trọng và cấp bách cần được giải quyết. Việc lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp, áp dụng công nghệ tiên tiến và tuân thủ các quy định về môi trường sẽ góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.