Giảm phát thải trong ngành nhựa: Xây dựng lộ trình giảm thải cả

Xu hướng phát triển bền vững đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống, và ngành công nghiệp nhựa cũng không ngoại lệ. Áp lực từ biến đổi khí hậu, gia tăng rác thải nhựa, và sự dịch chuyển tiêu dùng của khách hàng hướng đến sản phẩm thân thiện môi trường buộc các doanh nghiệp nhựa phải thích nghi và thay đổi. Một trong những bước tiến quan trọng trong hành trình này chính là giảm phát thải trong ngành nhựa xây dựng “lộ trình” giảm thải carbon cụ thể và hiệu quả.

Định mức tiêu hao năng lượng còn hạn chế

Theo thông tin từ Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), tính đến năm 2022, Việt Nam có hơn 3.300 doanh nghiệp nhựa, sử dụng 250.000 lao động. Năm 2022, sản lượng nhựa đạt 9,54 triệu tấn, tăng 1,9% so với năm trước, và doanh thu đạt khoảng 25,18 tỷ USD, tăng 5,68% so với cùng kỳ.

Cụ thể, ngành nhựa bao bì đạt doanh thu 8,81 tỷ USD, chiếm 35% tổng doanh thu ngành nhựa; ngành nhựa gia dụng đạt 5,79 tỷ USD, chiếm 23%; ngành nhựa xây dựng đạt 5,28 tỷ USD, chiếm 21%; và ngành nhựa kỹ thuật đạt 2,77 tỷ USD, chiếm 11%, còn lại là các sản phẩm nhựa khác.

Tại hội thảo về giảm phát thải carbon trong các ngành sản xuất xi măng, thép, và nhựa do IFC tổ chức, bà Huỳnh Thị Mỹ, Tổng Thư ký VPA, cho biết rằng tiêu thụ điện trong lĩnh vực cao su và nhựa đã tăng từ 5,7 tỷ kWh năm 2016 lên 7,62 tỷ kWh năm 2019.

Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 (VNEEP3) đặt mục tiêu giảm tiêu hao năng lượng bình quân trong ngành sản xuất nhựa từ 18 – 22% đến năm 2025 và từ 21 – 24% đến năm 2030.

Để đạt được các mục tiêu này, Bộ Công Thương đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, theo khảo sát của VPA, mức độ tuân thủ quy định về định mức tiêu hao năng lượng của doanh nghiệp ngành nhựa còn hạn chế. Chỉ có 50,56% doanh nghiệp nộp báo cáo, 37,99% đạt định mức tiêu hao năng lượng, và 22,47% có kế hoạch cải thiện hiệu suất tiêu hao năng lượng.

Bà Huỳnh Thị Mỹ cho rằng sự thiếu thông tin hoặc không nắm rõ các quy định là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Ngoài ra, sự đa dạng về chủng loại, kích thước, nguyên liệu của sản phẩm nhựa cũng khiến định mức tiêu hao năng lượng chưa chính xác, đặc biệt ở các nhà máy sản xuất nhiều dòng sản phẩm khác nhau.

Doanh nghiệp nhựa cũng gặp nhiều khó khăn trong việc thay đổi công nghệ và thực hiện các biện pháp tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những trở ngại lớn là thiếu công tơ phụ và thiết bị thu thập dữ liệu tại các cơ sở sản xuất đa dạng sản phẩm.

Lập kế hoạch giảm thải carbon

Chia sẻ bên lề hội thảo, bà Mỹ cho biết rằng ngành nhựa Việt Nam có đến 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tuy nhiên chỉ chiếm khoảng 30% doanh số toàn ngành. Trong tương lai, các doanh nghiệp nhựa cần chuẩn bị về các vấn đề liên quan đến giảm thải carbon cũng như đáp ứng các yêu cầu bắt buộc từ nhà nước.

Để phát triển và hội nhập với nền kinh tế thế giới, các doanh nghiệp nhỏ cần thực hiện nhiều thay đổi. Ngành nhựa cần tuân thủ các nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn, bao gồm việc thu gom, tái chế và triển khai các giải pháp đáp ứng yêu cầu quốc tế.

Bà Mỹ nhấn mạnh: “Các doanh nghiệp dù nhỏ, nhưng nếu có định hướng và lộ trình cụ thể sẽ tiếp tục phát triển. Ngược lại, nếu cảm thấy áp lực quá lớn và không thể tiếp tục thì sẽ gặp khó khăn trong kinh doanh.”

Về phía nhà nước, Tổng Thư ký VPA cho rằng cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tùy vào quy mô sản xuất, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ tài chính để đầu tư vào thiết bị tiết kiệm năng lượng và tổ chức các khóa đào tạo cho cán bộ nhằm giảm thiểu năng lượng tối đa.

Tại sao doanh nghiệp nhựa cần giảm thải carbon?

• Phù hợp với xu hướng phát triển bền vững: Nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng hướng đến sản phẩm thân thiện môi trường, có nguồn gốc rõ ràng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái. Doanh nghiệp nhựa cần thể hiện cam kết trách nhiệm xã hội bằng việc xây dựng chiến lược giảm thải carbon để thu hút khách hàng và nâng cao uy tín thương hiệu.
• Giảm thiểu rủi ro và tối ưu chi phí: Biến đổi khí hậu dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng của doanh nghiệp. Việc xây dựng “lộ trình” giảm thải carbon giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với rủi ro, đồng thời tối ưu hóa hiệu quả sử dụng năng lượng, tiết kiệm chi phí vận hành.
• Nâng cao khả năng cạnh tranh: Các doanh nghiệp tiên phong trong việc giảm thải carbon sẽ nhận được nhiều ưu đãi từ chính sách hỗ trợ của chính phủ, thu hút đầu tư từ các quỹ ESG và đối tác tiềm năng, đồng thời tạo dựng lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ khác trên thị trường.

Lộ trình giảm thải carbon cho doanh nghiệp nhựa

• Đánh giá hiện trạng: Doanh nghiệp cần đo lường và xác định lượng khí thải carbon phát sinh trong toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Từ đó, phân tích nguồn phát thải chính và đề ra mục tiêu giảm thải cụ thể cho từng giai đoạn.
• Áp dụng giải pháp: Triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu tái chế, tối ưu hóa quy trình sản xuất, ứng dụng công nghệ tiên tiến, v.v.
• Tăng cường quản lý: Thiết lập hệ thống quản lý môi trường hiệu quả, theo dõi và giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện “lộ trình” giảm thải carbon, đồng thời báo cáo định kỳ về tiến độ và kết quả đạt được.
• Nâng cao nhận thức: Tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn cho cán bộ nhân viên về tầm quan trọng của việc giảm thải carbon, khuyến khích ý thức tiết kiệm năng lượng và sử dụng tài nguyên hiệu quả.
• Hợp tác với các bên liên quan: Tham gia liên minh ngành, cộng tác với các tổ chức phi chính phủ và đối tác trong chuỗi giá trị để chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi giải pháp và thúc đẩy nỗ lực chung về giảm thải carbon.

Kết luận

Xây dựng “lộ trình” giảm thải carbon là hành trình đầy thách thức nhưng cũng mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp nhựa. Bằng cách áp dụng các giải pháp hiệu quả, hợp tác chặt chẽ với các bên liên quan và không ngừng đổi mới, doanh nghiệp không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo dựng hình ảnh thương hiệu bền vững trong tương lai.