Phương pháp xử lý chất thải độc hại có chứa amiăng hiệu quả

Amiăng, một khoáng chất silicat tự nhiên với đặc tính bền, chịu nhiệt và cách điện, đã từng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là xây dựng. Tuy nhiên, những nghiên cứu khoa học đã chứng minh tác động tiêu cực đến sức khỏe nghiêm trọng của amiăng, gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như ung thư phổi, u trung biểu mô và xơ phổi. Do đó, việc xử lý chất thải rắn có chứa amiăng một cách an toàn và đúng quy trình là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường. Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn toàn diện về quy trình xử lý chất thải độc hại có chứa amiăng, các phương pháp tiêu hủy amiăng hiện hành, các biện pháp an toàn amiăng cần tuân thủ, cũng như các quy định pháp luật liên quan.

Tác hại của amiăng là gì?

Amiăng là một nhóm khoáng chất tự nhiên tồn tại dưới dạng sợi, được phân loại thành hai nhóm chính:

• Nhóm Serpentine (dạng xoắn), bao gồm Chrysotile (amiăng trắng).
• Nhóm Amphibole, gồm Crocidolite (amiăng xanh) và Amosite (amiăng nâu).

Trước đây, amiăng được mệnh danh là “vàng trắng” nhờ những đặc tính vượt trội như độ bền cơ học cao, khả năng chịu nhiệt tốt, tính cách điện, cách âm hiệu quả và chi phí hợp lý. Nhờ đó, nó được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất tấm lợp, ống dẫn nước, vật liệu cách nhiệt đến các sản phẩm đòi hỏi độ bền lớn như má phanh ô tô và vật liệu hàng không.

Tuy nhiên, amiăng cũng là tác nhân gây ung thư nguy hiểm. Khi hít phải các sợi amiăng siêu nhỏ, con người có nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư phổi, u trung biểu mô… Ngoài ra, việc xử lý chất thải chứa amiăng không đúng cách có thể làm phát tán sợi amiăng vào môi trường, đe dọa sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái.

Xử lý chất thải độc hại có chứa amiăng

Dừng sản xuất các vật liệu chứa amiăng là bước quan trọng hàng đầu, bởi bụi amiăng gây tác động trực tiếp đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, ngay cả khi chấm dứt sản xuất ngay hôm nay, những hậu quả do amiăng gây ra vẫn sẽ tồn tại trong nhiều năm tiếp theo. Do đó, việc xử lý triệt để chất thải chứa amiăng là vô cùng cấp thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Áp dụng biện pháp loại bỏ chúng khỏi môi trường.

Các phương pháp xử lý này có thể được chia thành hai loại dựa trên hiệu quả của vật liệu:

• Cố định sợi amiăng (bao gồm các biện pháp xử lý nhằm hạn chế phát tán sợi ra môi trường). Phương pháp này còn được biết đến với tên gọi “đổ bê tông”, trong đó xi măng hoặc các chất kết dính đặc biệt được dùng để phủ kín chất thải amiăng, tạo thành một lớp rào chắn ngăn cách vật liệu chứa amiăng với môi trường bên ngoài.
• Phương pháp phân hủy hóa học: Các kỹ thuật xử lý này làm thay đổi cấu trúc hóa lý của sợi amiăng. Đây là giải pháp được ưa chuộng tại nhiều quốc gia phát triển, tuy nhiên quá trình xử lý có thể sinh ra chất thải độc hại thứ cấp, dẫn đến chi phí xử lý tăng cao.

Hiện có 3 nhóm phương pháp chủ yếu để xử lý:

• Xử lý nhiệt: Phương pháp này sử dụng nhiệt năng để phân hủy cấu trúc sợi amiăng, biến chúng thành vật liệu trơ. Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, các sợi amiăng bị phá vỡ liên kết và mất đi tính ổn định ban đầu.
• Xử lý hóa học: Bằng cách kết hợp amiăng với các hóa chất phù hợp, phương pháp này tạo ra những hợp chất mới không còn độc tính, giúp loại bỏ nguy cơ gây hại cho môi trường và sức khỏe.
• Xử lý cơ học: Các sợi amiăng được nghiền nhỏ đến kích thước siêu mịn nhờ tác động của lực cơ học. Quá trình này làm giảm đáng kể khả năng hoạt động của chúng, từ đó hạn chế tác động tiêu cực.

Các quy định trong việc xử lý chất thải có chứa amiăng

Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã ban hành Thông tư số 12/2011/TT-BTNMT về quản lý chất thải nguy hại (CTNH), trong đó quy định amiăng và các vật liệu, chất thải có chứa amiăng đều thuộc danh mục CTNH, cần được kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu sử dụng nguyên liệu đến xử lý, thải bỏ. Các loại chất thải này bao gồm chất thải từ quá trình điện phân, chế biến amiăng, sản xuất tấm lợp amiăng – xi măng…

Bên cạnh đó, Bộ TN&MT cũng đã công bố một số tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến hàm lượng amiăng trong không khí, như:

• TCVN 6502:1999 – Quy định về chất lượng không khí xung quanh;
• QCVN 06:2009/BTNMT – Giới hạn nồng độ một số chất độc hại trong không khí.

Ngoài việc xây dựng các quy định pháp lý, Bộ TN&MT còn tăng cường công tác thanh tra, giám sát các cơ sở sản xuất có sử dụng amiăng. Đồng thời, Bộ phối hợp với các đơn vị liên quan để phân tích, đánh giá và kiểm soát lượng amiăng phát thải ra môi trường, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường sống.

Kết Luận

Việc xử lý chất thải rắn có chứa amiăng đúng cách là cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe và môi trường. Cần tuân thủ quy trình khép kín, từ phân loại, vận chuyển đến xử lý cuối cùng bằng phương pháp chôn lấp an toàn hoặc thiêu đốt. Nếu nghi ngờ tiếp xúc với amiăng, hãy liên hệ ngay cơ quan chức năng để được hỗ trợ.