[Chia sẻ] 4 Cách quản lý chất thải y tế hiệu quả hiện nay

Quản lý chất thải y tế là một phần quan trọng trong hoạt động của các cơ sở y tế nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường. Chất thải y tế không được xử lý đúng cách có thể gây ra nhiều nguy hại, từ lây nhiễm bệnh tật đến ô nhiễm môi trường. Bài viết này sẽ giới thiệu 4 cách quản lý chất thải y tế hiệu quả mà các cơ sở y tế có thể áp dụng, từ việc phân loại, thu gom đến xử lý chất thải.

Hiểu rõ chất thải y tế

Trước khi tìm hiểu về các phương pháp quản lý, chúng ta cần hiểu rõ về bản chất của chất thải y tế. Chất thải y tế bao gồm các vật phẩm, chất lỏng hoặc khí thải sinh ra từ quá trình khám chữa bệnh, có khả năng chứa các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, hóa chất độc hại. Việc phân loại chất thải y tế là vô cùng quan trọng để có thể xử lý chúng một cách phù hợp.

• Phân loại chất thải y tế: Chất thải y tế được phân loại dựa trên mức độ nguy hiểm và thành phần. Các loại chất thải y tế phổ biến bao gồm chất thải lây nhiễm (ví dụ: bông băng dính máu, kim tiêm), chất thải dược phẩm, chất thải hóa học, chất thải bệnh phẩm.
• Nguy cơ tiềm ẩn: Chất thải y tế nếu không được xử lý đúng cách có thể gây ra nhiều nguy hại như lây nhiễm bệnh cho người tiếp xúc, ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, và gây ra các vấn đề về sức khỏe cộng đồng.

Thực trạng về chất thải y tế

Y học hiện đại đã đạt được những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây. Các thiết bị theo dõi đường huyết và cung cấp insulin đã trở nên phổ biến và giúp ích rất nhiều cho những người mắc bệnh tiểu đường. Hơn thế nữa, những nghiên cứu về DNA phức tạp, vốn từng đòi hỏi rất nhiều công sức, giờ đây có thể dễ dàng được chỉnh sửa.

Một ví dụ đáng chú ý là việc sử dụng công nghệ kéo phân tử để loại bỏ các khiếm khuyết di truyền. Tuy nhiên, khi y học không ngừng phát triển, một thách thức mới xuất hiện: khủng hoảng chất thải y tế đang gia tăng nhanh chóng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 16 tỷ mũi tiêm được sử dụng trên toàn cầu, nhưng nhiều trong số đó không được xử lý an toàn. Tại các quốc gia phát triển và đang phát triển, mỗi giường bệnh tạo ra trung bình 0,5kg chất thải nguy hại mỗi ngày.

Khảo sát của Hiệp hội Môi trường Campuchia năm 2003 cho thấy Nhật Bản đã thải ra 285.000 tấn chất thải y tế, trong đó có 285.000 tấn chất thải lây nhiễm và 945.000 tấn chất thải không lây nhiễm. Tình trạng càng trở nên nghiêm trọng hơn khi chất thải không được phân loại đúng cách giữa chất thải nguy hại và không nguy hại.

Những số liệu này cho thấy sự cấp bách của việc cải thiện quản lý chất thải y tế để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Những mối nguy hại tiềm ẩn của chất thải y tế

Các loại chất thải từ bệnh viện có tính chất đặc thù và nguy hiểm. Chúng bao gồm các vật sắc nhọn như kim tiêm, ống tiêm đã qua sử dụng, cũng như các sản phẩm dược phẩm hỏng hoặc bị nhiễm bẩn. Đặc biệt, chất thải lây nhiễm như băng gạc chứa dịch cơ thể và các dụng cụ nuôi cấy vi sinh là những nguồn tiềm ẩn mầm bệnh cao.

Nếu không được xử lý đúng cách, các loại chất thải y tế này có thể gây ra những nguy cơ lớn cho sức khỏe cộng đồng. Các rủi ro có thể bao gồm bỏng do tiếp xúc với chất phóng xạ, tổn thương từ các vật sắc nhọn, hay việc hít phải các chất độc hại từ dược phẩm như thuốc kháng sinh hoặc thuốc hóa trị. Ngoài ra, các chất như thủy ngân và dioxin có thể thấm vào đất, gây ô nhiễm nguồn nước hoặc phát tán trong không khí thông qua việc đốt chất thải y tế.

Tại nhiều quốc gia đang phát triển, các chính sách quản lý chất thải y tế vẫn chưa được thực hiện hiệu quả do hạn chế về nguồn lực. Ở một số quốc gia như Campuchia, Philippines, Trung Quốc, và Malaysia, việc quản lý chất thải y tế vẫn gặp nhiều thách thức. Các hệ thống đốt rác y tế có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường do không được kiểm soát chặt chẽ.

4 cách quản lý chất thải y tế

Theo các chuyên gia môi trường, việc đốt chất thải y tế không đúng cách có thể giải phóng vào không khí các chất ô nhiễm nguy hiểm như bụi mịn, kim loại nặng, khí axit, oxit nitơ và carbon monoxit. Những chất này không chỉ góp phần làm tăng nguy cơ ung thư mà còn gây ra các vấn đề về hô hấp, dị tật bẩm sinh, và rối loạn nội tiết.

Hiện nay, nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, đang nỗ lực trong việc quản lý chất thải y tế nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ gìn môi trường bền vững. Các giải pháp quản lý chất thải y tế không chỉ đảm bảo tính an toàn mà còn hướng tới việc thực hiện các biện pháp thân thiện với môi trường.

Để đạt được hiệu quả cao, các cơ sở y tế cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của nhà nước về quản lý chất thải. Ngoài ra, cần xây dựng một kế hoạch rõ ràng từ khâu phân loại đến xử lý chất thải.

Kế hoạch quản lý

Một kế hoạch quản lý chất thải cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ đầu. Tại mỗi bệnh viện, ủy ban quản lý chất thải thường được thành lập để giám sát hoạt động này hàng ngày. Điều quan trọng là phải đánh giá chính xác lượng chất thải phát sinh và đưa ra các biện pháp kiểm soát hợp lý.

Giảm thiểu chất thải

Cách tốt nhất để quản lý chất thải y tế là giảm thiểu chúng ngay từ nguồn. Việc tái sử dụng các vật liệu khi an toàn có thể giúp giảm khối lượng chất thải. Ngoài ra, các bệnh viện có thể áp dụng các thiết bị như hấp tiệt trùng hoặc tiệt trùng nhiệt khô để xử lý các vật liệu y tế có thể tái sử dụng.

Các phương pháp xử lý thân thiện với môi trường

Thay vì sử dụng lò đốt, các cơ sở y tế có thể lựa chọn các phương pháp xử lý thân thiện với môi trường hơn, chẳng hạn như hệ thống hấp tiệt trùng kết hợp nghiền cắt, hoặc sử dụng các thiết bị không chứa thủy ngân và có thể tái chế.

Phân loại và xử lý chất thải

Việc phân loại và xử lý chất thải đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho môi trường y tế sạch sẽ. Tại mỗi điểm phát sinh, chất thải cần được thu gom và phân loại vào các thùng chứa riêng biệt, có nhãn mác và màu sắc đúng theo quy định.

Trước khi thải ra môi trường, chất thải phải được xử lý qua nhiều giai đoạn nhằm loại bỏ các mối đe dọa tiềm tàng đến sức khỏe con người và giảm thiểu tác động xấu tới môi trường. Các phương pháp xử lý phổ biến bao gồm xử lý cơ học, nghiền cắt và xử lý hóa học, trong đó khử trùng bằng nồi hấp là một phương pháp an toàn và hiệu quả.

Nhìn chung, sự phát triển của y học không chỉ dựa vào các công nghệ tiên tiến và thuốc điều trị mà còn yêu cầu một hệ thống chăm sóc sức khỏe bền vững và an toàn. Nhận thức đúng đắn về mối liên hệ giữa các hoạt động y tế và tác động của chúng đến môi trường là điều cần thiết trong quá trình bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường sống.

Xem thêm: Công nghệ xử lý rác thải y tế trên thế giới? Những điều cần biết?

Kết Luận

Quản lý chất thải y tế là một quy trình phức tạp và đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp lý. Việc phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế đúng cách không chỉ bảo vệ môi trường mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan của các mầm bệnh nguy hiểm. Các cơ sở y tế cần áp dụng những phương pháp hiện đại, hiệu quả để quản lý chất thải một cách an toàn và bền vững.