Mỗi năm thế giới lãng phí gần 1 tỷ tấn thực phẩm

Mỗi năm, thế giới lãng phí gần 1 tỷ tấn thực phẩm, tạo ra một vấn đề nghiêm trọng không chỉ về kinh tế mà còn đối với môi trường và xã hội. Việc giảm thiểu lãng phí thực phẩm không chỉ giúp tiết kiệm nguồn tài nguyên mà còn góp phần giải quyết vấn đề an ninh lương thực toàn cầu.

Tình trạng lãng phí thực phẩm toàn cầu

Báo cáo “Chỉ số Chất thải Thực phẩm năm 2021” của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) hợp tác với tổ chức WRAP đã nghiên cứu về lượng chất thải thực phẩm từ các cửa hàng bán lẻ, nhà hàng và hộ gia đình, bao gồm cả phần thực phẩm ăn được và không ăn được như vỏ và xương.

Đây là một trong những báo cáo toàn diện nhất hiện nay về tình hình chất thải thực phẩm trên toàn cầu. Báo cáo không chỉ tổng hợp và phân tích dữ liệu, mà còn cung cấp phương pháp giúp các quốc gia đánh giá lượng thực phẩm bị lãng phí.

Theo báo cáo, mỗi người trong hộ gia đình trung bình thải ra 74 kg thực phẩm hàng năm. Điều này là thực trạng chung cho cả các nước phát triển và đang phát triển. Ngoài ra, 17% lượng thực phẩm bị thải bỏ đến từ các nhà hàng và cửa hàng bán lẻ. Bên cạnh đó, một lượng lớn thực phẩm bị thất thoát ngay từ các trang trại và trong chuỗi cung ứng, dẫn đến việc khoảng một phần ba tổng sản lượng thực phẩm không bao giờ được tiêu thụ.

Lượng thực phẩm lãng phí này đủ để nuôi sống hàng tỷ người đang thiếu đói trên toàn thế giới. Đáng chú ý, các quốc gia phát triển như Mỹ và các nước châu Âu chiếm phần lớn trong số lượng thực phẩm bị lãng phí, trong khi các quốc gia đang phát triển cũng đóng góp một phần không nhỏ do hạn chế về hệ thống bảo quản và phân phối​.

Lãng phí thực phẩm gây hại cho môi trường

Thực phẩm bị loại bỏ không chỉ làm gián đoạn các nỗ lực chống đói nghèo và cung cấp chế độ ăn uống lành mạnh cho hàng tỷ người, mà còn tác động tiêu cực đến môi trường. Khoảng 10% lượng khí thải toàn cầu bắt nguồn từ lãng phí thực phẩm, gây nên tình trạng khẩn cấp về khí hậu. Ngoài ra, sản xuất nông nghiệp thâm canh là nguyên nhân chính của cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học và ô nhiễm toàn cầu.

Theo các chuyên gia, giảm lượng thực phẩm bị lãng phí là một trong những cách hiệu quả nhất để hạn chế tác động môi trường. Tuy nhiên, tiềm năng này vẫn chưa được tận dụng đúng mức, theo báo cáo từ các tổ chức quốc tế.

Ban đầu, vấn đề lãng phí thực phẩm chủ yếu được cho là xảy ra ở các nước phát triển. Tuy nhiên, báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy tình trạng này hiện diện ở tất cả các quốc gia, dù dữ liệu ở các nước nghèo nhất vẫn còn khan hiếm.

Bà Inger Andersen, Giám đốc điều hành UNEP, nhấn mạnh rằng việc giảm lãng phí thực phẩm không chỉ giúp cắt giảm lượng khí thải nhà kính, mà còn làm chậm quá trình phá hoại thiên nhiên qua việc giảm chuyển đổi đất đai và ô nhiễm, đồng thời tăng cường cung cấp thực phẩm và giảm đói nghèo. Điều này cũng giúp tiết kiệm chi phí trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang suy thoái.

Nếu nhân loại thực sự muốn giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, bảo tồn thiên nhiên và giảm ô nhiễm, cả chính phủ, doanh nghiệp, và từng cá nhân đều phải chung tay giảm thiểu lãng phí thực phẩm. Hội nghị thượng đỉnh về hệ thống lương thực của Liên Hợp Quốc năm nay sẽ tạo ra cơ hội để thúc đẩy những hành động táo bạo mới nhằm đối phó với vấn đề này.

Các chuyên gia cho rằng ngoài vai trò của chính phủ và doanh nghiệp, mỗi cá nhân đều có thể góp phần bằng cách điều chỉnh khẩu phần ăn, kiểm tra thực phẩm trước khi mua sắm, và nâng cao kỹ năng nấu nướng. Trong thời gian phong tỏa vì COVID-19, việc lên kế hoạch và nấu nướng tại nhà đã giúp giảm đáng kể lượng rác thải thực phẩm ở Anh.

Rác thải thực phẩm không chỉ bao gồm những phần ăn được mà còn cả các phần không ăn được như vỏ và xương. Ở một số quốc gia có thu nhập cao, tỷ lệ này là khoảng 50:50, nhưng ở các quốc gia khác, dữ liệu vẫn chưa đầy đủ.

Bà Clementine O’Connor, một thành viên của UNEP, cho biết rằng mặc dù một số chất thải thực phẩm không thể tiêu thụ được, chúng vẫn có thể được xử lý theo cách phù hợp như chuyển thành thức ăn gia súc hoặc phân hữu cơ. “Điều quan trọng là phải sớm đưa rác thải thực phẩm ra khỏi các bãi chôn lấp,” bà nói.

Giải pháp giảm thiểu lãng phí thực phẩm

Giảm thiểu lãng phí thực phẩm đòi hỏi sự nỗ lực từ cả chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các giải pháp bao gồm việc cải thiện chuỗi cung ứng thực phẩm, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về việc sử dụng thực phẩm hợp lý và áp dụng các chính sách hỗ trợ từ chính phủ.

Các cá nhân có thể tham gia bằng cách điều chỉnh thói quen tiêu dùng, lưu trữ thực phẩm đúng cách và tái sử dụng thực phẩm thừa. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể áp dụng công nghệ tiên tiến để theo dõi và giảm thiểu lãng phí trong quá trình sản xuất và phân phối. Các quốc gia cũng cần phối hợp với nhau trong việc chia sẻ kinh nghiệm và triển khai các chương trình quốc tế nhằm giảm thiểu thất thoát lương thực​.

Xem thêm: Thực trạng thu gom rác thải công lập và dân lập

Kết Luận

Thế giới đang đối mặt với thách thức lớn từ vấn đề lãng phí thực phẩm. Để giảm thiểu lượng thực phẩm bị lãng phí mỗi năm, cần có sự hợp tác từ tất cả các bên, từ cá nhân, doanh nghiệp đến chính phủ và các tổ chức quốc tế. Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là một trách nhiệm xã hội nhằm bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh lương thực cho thế hệ tương lai.