Thành phần nước thải sinh hoạt bao gồm những gì? Cách xử lý ra sao?

Nước thải sinh hoạt là nguồn nước được thải ra từ hoạt động hàng ngày của con người, bao gồm nấu nướng, giặt giũ, sản xuất, và chủ yếu bắt nguồn từ các hộ gia đình, cơ quan, bệnh viện, trường học, khu đô thị, và nhà máy sản xuất. Nước thải sinh hoạt chứa nhiều chất bẩn độc hại, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người và môi trường xung quanh. Nước thải sinh hoạt, tưởng chừng như vô hại, thực chất lại chứa đựng vô số “bí mật” đáng lo ngại. Hãy cùng chúng tôi khám phá thành phần nước thải sinh hoạt để hiểu rõ hơn về mối đe dọa mà chúng gây ra đối với môi trường và sức khỏe con người.

Thành phần chính của nước thải sinh hoạt

Nước thải sinh hoạt chứa nhiều thành phần đa dạng, bao gồm 52% chất hữu cơ hòa tan, được đánh giá thông qua các chỉ số như BOD5 và COD, và 48% là các chất vô cơ như Nitơ và Photpho.

Ngoài ra, trong nước thải sinh hoạt còn tồn tại các sinh vật gây bệnh như virus gây bệnh tả, vi khuẩn gây bệnh kiết lỵ, E.coli và vi khuẩn gây bệnh thương hàn, cùng các độc tố của chúng.

• Độ kiềm: Giúp duy trì độ pH trung tính của nước thải trong quá trình xử lý sinh hóa.
• BOD (Oxy sinh hóa): Xác định lượng chất hữu cơ phân hủy sinh học trong nước thải, thường được đo sau 5 ngày ở nhiệt độ 20°C. Nồng độ BOD5 trong nước thải sinh hoạt dao động từ 100-300 mg/l.
• COD (Oxy hóa học): Đo lường lượng chất có thể bị oxy hóa trong nước thải, thường ở mức 200-500 mg/l.
• Hợp chất Nitơ: Hàm lượng và loại hợp chất Nitơ thay đổi tùy thuộc vào từng loại nước thải sinh hoạt.
• Chất khí hòa tan: Các khí có thể hòa tan trong nước thải.
• Photpho: Là yếu tố quan trọng cho quá trình sinh hóa, nồng độ Photpho trong nước thải sinh hoạt thường từ 6-20 mg/l.
• Độ pH: Xác định tính axit của nước thải. Nước thải sinh hoạt thường có pH dao động từ 6-9, tối ưu ở khoảng 6,5-8.
• Chất rắn: Các chất gây ô nhiễm trong nước thải phần lớn là chất rắn.
• Nước: Chiếm phần lớn trong nước thải, đôi khi lên tới 99,5% – 99,9%.

Tác động của thành phần nước thải sinh hoạt đến môi trường

Ô nhiễm nguồn nước – ảnh hưởng của nước thải sinh hoạt đến môi trường

Nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý chứa nhiều tác nhân gây ô nhiễm như vi sinh vật gây bệnh, chất hữu cơ, các hợp chất hóa học, và chất dinh dưỡng. Các chất này, bao gồm nitrat và phosphat, khi thấm vào các nguồn nước sạch có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng, làm thay đổi cấu trúc của hệ sinh thái nước, gây hại đến môi trường tự nhiên​.

Suy giảm chất lượng nước

Khi các chất ô nhiễm trong nước thải không được xử lý hiệu quả, chúng có thể tích tụ trong nguồn nước, làm tăng mức độ ô nhiễm. Hậu quả là sự suy giảm chất lượng nước, ảnh hưởng xấu đến đa dạng sinh học và các sinh vật sống trong hệ sinh thái nước như cá và các loài thủy sinh khác​.

Tác động tiêu cực đến môi trường sống

Nước thải sinh hoạt chứa chất hữu cơ và chất dinh dưỡng, có thể dẫn đến hiện tượng bùng phát tảo và giảm hàm lượng oxy hòa tan trong nước. Điều này gây ra tình trạng thiếu oxy, dẫn đến hiện tượng cá chết hàng loạt và làm suy thoái các hệ sinh thái sông, hồ và ao, đồng thời làm mất cân bằng sinh thái trong các hệ thống nước ngọt​.

Nguy cơ đối với sức khỏe con người

Vi khuẩn, virus và các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý có thể xâm nhập vào cơ thể con người thông qua nước uống, tắm, hoặc tiếp xúc trực tiếp. Việc này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như các bệnh về tiêu hóa, nhiễm trùng đường ruột, và các bệnh truyền nhiễm khác​.

Giải pháp xử lý nước thải sinh hoạt

Hệ thống xử lý nước thải đô thị

Các nhà máy xử lý nước thải đô thị là trung tâm tiếp nhận nước thải sinh hoạt từ nhiều nguồn khác nhau trong thành phố. Tại đây, nước thải được qua các quy trình xử lý vật lý, hóa học, và sinh học nhằm loại bỏ các chất gây ô nhiễm trước khi xả ra môi trường tự nhiên. Quá trình này giúp bảo đảm nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn an toàn môi trường.

Hệ thống xử lý nước thải gia đình

Ở các khu vực dân cư nhỏ hoặc hộ gia đình riêng lẻ, hệ thống xử lý nước thải cục bộ là giải pháp phù hợp. Các hệ thống này bao gồm hố biễn, bể phốt và những hệ thống xử lý tiên tiến hơn, giúp lọc và tái chế xử lý nước thải sinh hoạt, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Tái chế nước thải

Thay vì xả thải ra ngoài, tái chế nước thải sau xử lý là một lựa chọn bền vững. Nước đã qua xử lý có thể được sử dụng cho các mục đích như tưới cây, làm mát thiết bị, hoặc các hoạt động không tiếp xúc trực tiếp với con người, góp phần bảo tồn tài nguyên nước.

Nâng cao nhận thức cộng đồng

Tạo ý thức và giáo dục cộng đồng về việc quản lý nước thải sinh hoạt là yếu tố then chốt. Việc giáo dục giúp nâng cao nhận thức về bảo vệ nguồn nước sạch và khuyến khích thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước, phân loại rác thải, từ đó giảm thiểu lượng nước thải cần xử lý.

Quản lý chất thải hiệu quả

Quản lý chất thải là bước quan trọng trong việc giảm thiểu tác hại của nước thải sinh hoạt. Việc phân loại và xử lý đúng cách các loại rác hữu cơ, hóa chất tẩy rửa, và các chất gây ô nhiễm khác sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường tự nhiên khỏi các tác động tiêu cực.

Xem thêm: Quy chuẩn nước sinh hoạt đạt kỹ thuật quốc gia mới 2024

Kết luận

Nước thải sinh hoạt là một vấn đề môi trường nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội. Mỗi người chúng ta cần nâng cao ý thức về việc bảo vệ môi trường bằng cách hạn chế lượng nước thải, phân loại rác thải và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.