Tiêu chí đánh giá kỹ thuật hệ thống xử lý nước thải y tế 2023

Nước thải y tế là một trong những loại nước thải nguy hại nhất, có chứa nhiều chất ô nhiễm sinh học, hóa học, và vật lý, có thể gây hại cho sức khỏe con người và môi trường. Việc xử lý nước thải y tế một cách hiệu quả và an toàn là một nhu cầu cấp thiết của các cơ sở y tế. Tuy nhiên, việc lựa chọn, thiết kế, và đánh giá hệ thống xử lý nước thải y tế không phải là một công việc đơn giản, mà cần phải dựa trên nhiều tiêu chí kỹ thuật khác nhau. Bài viết này sẽ giới thiệu về các tiêu chí đánh giá kỹ thuật hệ thống xử lý nước thải y tế, cũng như đề xuất một số giải pháp tối ưu cho hệ thống xử lý nước thải y tế.

Tầm quan trọng của xử lý nước thải y tế

Nước thải y tế là nước thải sinh ra từ các hoạt động y tế, chăm sóc sức khỏe, nghiên cứu y học, và sản xuất dược phẩm. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nước thải y tế chiếm khoảng 15-25% tổng lượng nước thải sinh hoạt, tương đương với khoảng 0,5-1,5 lít/người/ngày. Nước thải y tế có thể chứa nhiều chất ô nhiễm như vi sinh vật gây bệnh, máu, mô, dịch cơ thể, chất thải y tế, hóa chất, kim loại nặng, chất phóng xạ, và chất dễ cháy. Nếu không được xử lý đúng cách, nước thải y tế có thể gây ra các nguy cơ sau:

• Lây nhiễm bệnh cho người tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với nước thải y tế, như nhân viên y tế, nhân viên vận chuyển, nhân viên xử lý, người dân sống gần các cơ sở xả thải, và động vật.
• Ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí, và sinh cảnh, gây ảnh hưởng đến sự sống và sức khỏe của con người và các loài khác.
• Gây ra các vấn đề pháp lý, kinh tế, và xã hội, như mất uy tín của các cơ sở y tế, mất niềm tin của người dân, mất thu nhập của người nông dân, và mất cân bằng sinh thái.

Do đó, việc xử lý nước thải y tế một cách hiệu quả và an toàn là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết của các cơ sở y tế, nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.

Các tiêu chí đánh giá kỹ thuật hệ thống xử lý nước thải y tế

Các tiêu chí đánh giá kỹ thuật hệ thống xử lý nước thải y tế có thể được chia thành hai nhóm chính:

Các tiêu chí đánh giá trực tiếp

Các tiêu chí đánh giá trực tiếp là các tiêu chí đánh giá khả năng xử lý các chất ô nhiễm trong nước thải y tế. Các tiêu chí này thường được sử dụng để đánh giá hiệu quả xử lý của hệ thống xử lý nước thải y tế.

Các tiêu chí đánh giá trực tiếp bao gồm

Hiệu quả xử lý

Hiệu quả xử lý là khả năng loại bỏ các chất ô nhiễm trong nước thải y tế. Hiệu quả xử lý được đánh giá dựa trên các chỉ tiêu sau:

• Nhu cầu oxy sinh hóa (BOD): BOD là lượng oxy cần thiết để vi sinh vật phân hủy các chất hữu cơ trong nước thải.
• Nồng độ ôxy hòa tan (DO): DO là lượng oxy hòa tan trong nước.
• Tổng chất rắn lơ lửng (TSS): TSS là tổng lượng chất rắn lơ lửng trong nước thải.
• Tổng chất rắn hòa tan (TDS): TDS là tổng lượng chất rắn hòa tan trong nước thải.
• Chất hữu cơ: Chất hữu cơ là các hợp chất hữu cơ có trong nước thải.
• Chất vô cơ: Chất vô cơ là các hợp chất vô cơ có trong nước thải.

Tiêu chuẩn nước thải

Tiêu chuẩn nước thải là các quy định về chất lượng nước thải được phép xả ra môi trường. Hệ thống xử lý nước thải y tế phải đáp ứng các tiêu chuẩn nước thải y tế hiện hành.

Tiêu chuẩn nước thải y tế tại Việt Nam được quy định tại QCVN 28:2010/BTNMT. QCVN 28:2010/BTNMT quy định các tiêu chuẩn về các chỉ tiêu: BOD, DO, TSS, TDS, chất hữu cơ, chất vô cơ, vi sinh vật gây bệnh,…

Các tiêu chí đánh giá gián tiếp

Các tiêu chí đánh giá gián tiếp là các tiêu chí đánh giá khả năng vận hành, bảo trì, chi phí, độ bền,… của hệ thống xử lý nước thải y tế. Các tiêu chí này thường được sử dụng để đánh giá tính kinh tế và hiệu quả của hệ thống xử lý nước thải y tế.

Các tiêu chí đánh giá gián tiếp bao gồm:

Công nghệ xử lý

Công nghệ xử lý là phương pháp xử lý nước thải y tế. Công nghệ xử lý có thể ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý, chi phí, độ bền,… của hệ thống xử lý nước thải y tế.

Các công nghệ xử lý nước thải y tế phổ biến hiện nay bao gồm:

• Công nghệ sinh học: Công nghệ sinh học sử dụng vi sinh vật để xử lý nước thải.
• Công nghệ hóa học: Công nghệ hóa học sử dụng các hóa chất để xử lý nước thải.
• Công nghệ vật lý: Công nghệ vật lý sử dụng các quá trình vật lý để xử lý nước thải.

Chi phí đầu tư

Chi phí đầu tư là chi phí bỏ ra để xây dựng và lắp đặt hệ thống xử lý nước thải y tế. Chi phí đầu tư phụ thuộc vào công nghệ xử lý, công suất xử lý,…

Chi phí vận hành và bảo trì

Chi phí vận hành và bảo trì là chi phí bỏ ra để vận hành và bảo trì hệ thống xử lý nước thải y tế. Chi phí vận hành và bảo trì phụ thuộc vào công nghệ xử lý, quy mô hệ thống,…

Thời gian xây dựng

Thời gian xây dựng là thời gian cần thiết để xây dựng và lắp đặt hệ thống xử lý nước thải y tế. Thời gian xây dựng phụ thuộc vào quy mô hệ thống, điều kiện thi công,…

Độ bền

Độ bền là khả năng chịu đựng của hệ thống xử lý nước thảiy tế trong điều kiện vận hành bình thường và khi có sự cố. Độ bền phụ thuộc vào chất liệu của thiết bị, điều kiện vận hành, bảo trì, bảo dưỡng,…

Khả năng thích ứng

Khả năng thích ứng là khả năng của hệ thống xử lý nước thải y tế thích ứng với sự thay đổi của lưu lượng, thành phần nước thải,… Khả năng thích ứng phụ thuộc vào công nghệ xử lý, thiết kế hệ thống,…

Khả năng tự động hóa

Khả năng tự động hóa là khả năng của hệ thống xử lý nước thải y tế vận hành tự động mà không cần sự tác động của con người. Khả năng tự động hóa giúp giảm thiểu chi phí vận hành và bảo trì.

Tỷ lệ nội địa hóa

Tỷ lệ nội địa hóa là tỷ lệ phần trăm các thiết bị, vật tư trong hệ thống xử lý nước thải y tế được sản xuất trong nước. Tỷ lệ nội địa hóa cao giúp giảm thiểu chi phí đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước thải y tế.

Các khuyến nghị về cách lựa chọn hệ thống xử lý nước thải y tế phù hợp

Khi lựa chọn hệ thống xử lý nước thải y tế, cần cân nhắc các tiêu chí đánh giá kỹ thuật nêu trên để lựa chọn hệ thống phù hợp với nhu cầu và khả năng của từng cơ sở y tế.

Dưới đây là một số khuyến nghị cụ thể:

• Đối với các cơ sở y tế nhỏ, quy mô xử lý nước thải không lớn, có thể lựa chọn các hệ thống xử lý nước thải y tế có công nghệ đơn giản, dễ vận hành và bảo trì, chi phí đầu tư hợp lý.
• Đối với các cơ sở y tế lớn, quy mô xử lý nước thải lớn, cần lựa chọn các hệ thống xử lý nước thải y tế có hiệu quả xử lý cao, đáp ứng các tiêu chuẩn nước thải hiện hành, chi phí đầu tư và vận hành hợp lý.
• Nên lựa chọn các hệ thống xử lý nước thải y tế có khả năng thích ứng cao, đáp ứng được sự thay đổi của lưu lượng, thành phần nước thải,…
• Nên lựa chọn các hệ thống xử lý nước thải y tế có tỷ lệ nội địa hóa cao, giúp giảm thiểu chi phí đầu tư và vận hành.

Kết luận

Tiêu chí đánh giá kỹ thuật là yếu tố quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn hệ thống xử lý nước thải y tế. Việc lựa chọn hệ thống xử lý nước thải y tế phù hợp sẽ giúp đảm bảo nước thải y tế được xử lý đạt tiêu chuẩn, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.